Sharhin bayan Labarai: Mahangar Iran Dangane Da Tattaunawa Kan Shirinta na Makamashin Nukliya Na Zaman lafiya
Published: 7th, May 2025 GMT
Assalamu alaikum masu sauraro sharhin bayana labarummu na yau zai yi magana dangane da ‘Mahangar Jumhuriyar Musulunci na Iran ta yadda za’a kai ga fahintar juna a tattaunawanta da kasar Amurka da suke yi wanda ni tahir amin zan karanta.
Ministan harkokin wajen kasar Iran Abbas Aragchi a wata tattaunawa ta wayar tarho da tokwaransa na kungiyar tarayyar turai wato Kaja Kallas, ya bayyana mata yadda bangarorin Amurka da Iran za su kai ga cimma yarjeniya dangane da shirin makamashin nukliya na kasarsa.
Ministan ya kara da cewa tun kimani shekaru 20 da suka gabata ma’aikatar harkokin wajen kasar Iran bangaren tattaunawa dangane da shirin nukliyar kasar ta zaman lafiya. Kuma batun shirin nukliyar kasar Iran tana daga cikin ayyuka masu muhimmanci wadanda ma’aikatar harkokin wajen ta aiwatar a cikin wannan lokacin.
Kasashen ya mamma karkashin jagorancin Amurka suka dorawa kasar Iran takumkuman tattalin arziki masu yawa, saboda hana JMI amfani da hakkinta na amfani da fasahar makamashin nukliya, da sunan wai iran tana shirin gina makaman Nukliya.
Don biyan wannan bukatarsu wadannan azzaluman kasashe suka sanya mafi yawan mutanen kasar Iran cikin matsaloli na rayuwa daban-daban. Amma jami’an gwamnatin JMI don tabbatarwa duniya da kuma wadannan kasashe kan cewa ba ta da wani shiri na mallakar makaman nukliya, ta bude tattaunawa da wadannan kasashe na tsawon shekaru biyu, har sai da bangarorin biyu daga ciki har da Amutka, suka cimma yarjeniya ta ganin JMI ta amfana da fasaha da kuma makamashin nukliya wanda yarjenyar NPT ta amincewa ko wace kasa a duniya ta yi amfani da shi. Wannan ya kaiga samar da yarjeniyar JCPOA a shekara 2015.
Inda JMI ta aiwatar da dukkan alkawulan da ta dauka a cikin yarjeniyar. Banda haka hukumar makamashin nukliya ta duniya IAEA ta bada rahoto har 16 kan cewa shirin makamashin nukliya na kasar Iran bai karkata daga yarjeniyar JCPOA ba,
Ana cikin wannan halin ne sai shugaban kasar Amurka mai ci ya hau kan kujerar shugabancin kasar Amurka, ya kuma fidda Amurka daga cikin yarjeniyar a shekara ta 2018, tare da dalilin cewa yarjeniyar bata yi masa ba.
Sai dai a dole JMI ta sake dawowa kan teburin tattaunawa dangane da shirin ta na makamashin nukliya. Sannan ta kara yawan takunkuman tattalin arzikin da ta dorawa JMI, don tursasa mata ta yi abinda take bukata. Banda haka ta sha alwashin sai ta maida cikinin danyen man fetur na JMI a kasuwar duniya ya zama sifir.
Amma bukatar kasar Amurka a lokacin bata ga rana ba har wata gwamnati ta maye gurbinta, sannan a dayan bangaren kasashen turai wadanda tare da su aka kulla yarjeniyar JCPOA a shekara ta 2015 suma sun saba alkawalunsu a wannan yarjeniyar suka ci gaba da dorawa JMI takunkuman tattalin arziki ba iyaka. Wadanda duk wanda ya nazarcesu zai fahinci cewa suna son faduwar gwamnatin JMI ne. Amma har yanzun basu ga hakan ya auku ba. Kuma da yardar All…ba zasu taba gani ba.
Don haka bayan ficewar Trump daga yarjeniytar JCPOA da kuma sabawa sauran kasashen Turai alkawulan da suka dauka a yarjeniyar, yarjeniyar ta zama babu wani amfani da JMI.
Amma bayan da Donal Trump ya sake komawa Fadar white House a farkon wanan shekara ta 2025 ya sake da ta wannan maganar sannan ya farfado da dukkan takunkuman tattalin arzikin da ya dorawa JMI a shugabancinsa na farko sannan yana kara wasu, daga lokaci zuwa lokaci. A wannan karon har da baraza na farwa kasar da yaki idan ta ki amincewa da sake tattauna shirin nukliyar kasar.
Ganin cewa JMI ta san cewa Amurka musamman Donal Trump ba mai cika alkawali ne ba, sai ta zabi tattaunawa ba kai tsaye ba da ita, saboda yaki zabi ne na karshe.
Don haka aka gudanar da zagaye na farko na tattaunawar a ranar 5 ga watan Afrilun da ya gabata a birnin Mascat na kasar Omman, sannan zagaye na biyu da na uku a ranar 12 da kuma 19 na watan Afrilu a biranen Roma da maskat, amma sai aka dage zaman a 4, wanda yaka mata a gudanar da ita a ranar 26 ga watan a birnin Roma.
Amma dan dan tsakanin nan sai muka fara jin maganganu daga jami’an gwamnatin kasar Amurka na cewa manufarsu ita ce hana JMI sarrafa makamashin nukliya kwatw-kwata, al-hali a zaman tattaunawa guda uku da aka gudanar Amuka bata kawo wannan batun ba. Amma an ji Trump da sakataren harkokin wajensa Rubio suna maganar hana JMI mu’amala da makamashin nukaliya kwata-kwata ne.
Sai dai wannan ketare jan layi ne, ga JMI, don ba zata taba amincewa da hakan ba, ko da za ta ga shiga yaki ne da wadannan kasashe.
Sayyid Abbas Aragchi ya fadawa Kajal Kallas jami’a mai kula da al-amuran harkokin waje na tarayyar Turai kan cewa bangarorin biyu zasu kai ga fahintar juna ne kawai idan dayan baranagren bai gabatar da wani abu wanda ya tabbatar da dayan bangaren ba zai taba amincewa ba. Ko kuma wani abu wanda ba zai taba yiyuwa ba.
Ya kammala da cewa Iran tana da tarjuba na saba alkalin Amurka, don haka idan ta kuskra da shigar da wani abu wanda ta san cewa JMI ba zata amince ba, ba inda tattaunawar zai je.
উৎস: HausaTv
কীওয়ার্ড: makamashin nukliya kasar Amurka a yarjeniyar
এছাড়াও পড়ুন:
Iran Ta Yi Tsokaci Kan Jita-Jitar Da Ake Yadawa Cewa: Shugaban Kasar Iran Zai Gana Da Shugaban Amurka
Ma’aikatar harkokin wajen Iran ta yi tsokaci kan jita-jitar cewa: Shugaban kasar Iran zai gana da shugaban kasar Amurka
Kakakin ma’aikatar harkokin wajen Iran Isma’il Baqa’i ya yi watsi da jita-jitar da ake yadawa game da batun cewa shugaban kasar Iran Masoud Pezeshkian zai yi wata ganawa da shugaban Amurka Donald Trump a mako mai zuwa, da rashin gamsuwar bangaren Amurka da Iran da shiga tsakanin masarautar Oman, da kuma cewa Iran ta gabatar da shawarar gudanar da shawarwari kai tsaye da Amurka, da sauran da’awar karya a matsayin batutuwa na jita-jita maras asali da tushe.
Dangane da wata tambaya game da jerin jita-jita da ake yadawa a kafafen yada labarai game da matsayin tattaunawar da ake yi tsakanin Iran da Amurka, kakakin ma’aikatar harkokin wajen Iran ya jaddada cewa duk wadanda batutuwa da suke fitowa daga majiyoyi marassa tushe da asali kuma mafi yawansu labarai ne na karya na bogi da ba su da wata madogara mai tushe. Baqa’i ya jaddada cewa: Ma’aikatar harkokin wajen kasar ita ce ke da alhakin ba da bayanai dangane da ayyukan jami’an diflomasiyya, ciki har da batun tattaunawar da ba na kai tsaye ba tsakanin Iran da Amurka, cikin gaskiya, kwarewa, da kuma lokacin da ya dace.
Gwmana Lawal Ya Bayyana Wa UNICEF Shirin Jihar Zamfara Na Ƙaddamar Da Dokar Kare Al’umma