Haramcin Haƙar Ma’adanai: Majalisa Za Ta Kawo Ƙarshen Asarar Dala Biliyan 9 Duk Shekara
Published: 10th, October 2025 GMT
Bugu da kari, an rufe shafukan hakar ma’adanai haramtacce 98 a fadin kasar.
“An kiyasta cewa Nijeriya na asarar kusan Dala biliyan 9 a kowace shekara sakamakon haramtacciyar hakar ma’adanai. Wannan sata ta albarkatunmu da ya kamata ta bunkasa kasarmu ta wuce kima, kuma lokaci ya yi da za a kawo karshensa,” in ji Abdulraheem.
A cewar sa, kwamitin na da alhakin hana asarar kudaden shiga, tabbatar da gaskiya da adalci a harkokin hakar ma’adanai, da tabbatar da cewa dukiyoyin ma’adanin kasar suna ba da cikakken gudunmawa ga ci gaban tattalin arziki.
“Yayin da muke ci gaba, daya daga cikin manyan manufofin wannan kwamitin shi ne hana asarar kudaden shiga da haramtacciyar hakar ma’adanai da ayyukanta ke haifarwa, wanda ba wai kawai ke satar kudaden asusun kasa ba, har ma yana hana bunkasar ayyukan hakar ma’adanai na halal wadanda za su iya ba da gudunmawa mai yawa ga cikakken kudin shiga na cikin gida na kasa (IGR).
“Ta hanyar tsauraran kulawa da tsare-tsare, za mu karfafa hanyoyin bibiyar kudaden shiga kuma mu tabbatar cewa duk fa’idojin da ke tattare da bangaren hakar ma’adanai na Nijeriya sun shiga asusun gwamnati kai tsaye, ba tare da a sata ta hanyar haramtacciyar hakar ma’adanai ba.
“Haka kuma, batun laifuka da lalacewar muhalli da ke da alaka da haramtacciyar hakar ma’adanai yana da muhimmanci. Wadannan ayyuka ba kawai suna kara rashin tsaro ba ne, har ma suna haifar da gurbatar hanyoyin ruwa, lalata dazuzzukanmu, da tilasta kwashe al’ummomi masu rauni daga gidajensu. Wannan lamari ne na gaggawa na kasa wanda ya zama dole a tunkare shi kai tsaye,” in ji shi kari.
Yana mai jaddada cewa majalisar kasa za ta yi duk mai yiwuwa ba tare da wasa ba, ya ce kwamitin yana tsaye kafada da kafada kan ikonsa na kundin tsarin mulki da ‘yan Nijeriya suka ba shi.
Yayin da yake tabbatar da shirin majalisar wajen daukar mataki mai karfi kan duk wanda aka same shi da hannu a haramtacciyar hakar ma’adanai, Shugaban Kwamitin ya yi kira ga ‘yan kasa da su bayyana masu laifi a cikin al’ummominsu don amfanin kasa baki daya.
“Mun kuduri aniyar cika wajibcinmu na sa ido kamar yadda kundin tsarin mulkin Tarayyar Nijeriya ya tanadar, wajen fallasa cin hanci da rashawa a kowace hanya, dakile miyagun ayyuka, da tabbatar da cewa albarkatunmu ana amfani da su ne domin amfanin duk ‘yan Nijeriya.
“Ta hanyar wannan tsauraran sa ido ne za mu kawar da cutar haramtacciyar hakar ma’adanai daga kasarmu, mu kare muhalli, da kuma tabbatar da jin dadin ‘yan kasa. Ta amfani da ikon da aka ba mu, za mu gudanar da bincike, tattara hujjoji, da bayar da shawarwarin da za su dawo da hankali da gaskiya a bangaren hakar ma’adanai na Nijeriya,” in ji shi kari.
Game da Kamfanin Karafa na Ajaokuta (Ajaokuta Steel Company), ya tabbatar cewa gwamnatin Tinubu ta nuna jagoranci da kuma shirin farfado da wannan dukiyar kasa.
“Tsawon shekaru da dama, Kamfanin Karafa na Ajaokuta ya kasance alamar bai cika burinsa ba. Ko ma dai yaya, ina alfahari da cewa yanzu yana kan hanyar cika ainihin burinsa. Gwamnatin yanzu ta nuna kwazo na siyasa da ba a taba gani ba wajen farfado da wannan muhimmin dukiyar kasa.”
“Wannan yana bayyana ne a cikin nadin wani kwararren dan kasa domin jagorantar farfado da kamfanin, mataki da ke ba mu fata ga makomar masana’antar karfe ta Nijeriya.
Tare da shirye-shiryen Ajaokuta na samun nasara, muna kallon hakan ba kawai a matsayin sauyin tattalin arziki ba, har ma a matsayin ginshiki ga masana’antu, samar da ayyukan yi, da dogon lokacin bunkasar tattalin arziki,” in ji shi.
Wakilin (NSCDC), Kwamandan Ma’aikatan Tsaron Hakar Ma’adanai, Attah Onoja, ya tabbatar wa kwamitin da cikakken hadin kai daga jami’ai.
Onoja ya bayyana cewa tun bayan kaddamar da aikin Mining Marshals a watan Maris 2024, NSCDC ta kama masu hakar ma’adanai haramtacce sama da 500, inda kimanin 270 daga cikinsu ke fuskantar shari’a a halin yanzu.
“Ina so in bayyana cikin gaggawa cewa sama da masu hakar ma’adanai 500 an kama su a lokacin wannan aikin. Kuma daga cikin wannan adadi, kimanin 270 suna fuskantar shari’a a yanzu kamar yadda muke magana a yau.
“Jami’an NSCDC, a matsayin hukuma, tana tabbatar wa wannan Kwamitin girmamawa da cikakken hadin kai da goyon baya a duk inda ya zama dole domin tabbatar da cewa an cimma wannan muhimmin burin tattalin arziki,” in ji shi.
ShareTweetSendShare MASU ALAKAকীওয়ার্ড: haramtacciyar hakar ma adanai tattalin arziki tabbatar da
এছাড়াও পড়ুন:
Neman Kudi Ne Ya Kawo Ni Masana’antar Kannywood Ba Fadakarwa Ba – Khadija Muhammad
Ta ce, “Dole ne akwai kalubale da dama, wanda daga cikinmu muke fuskanta a yayin shigowa wannan masana’anta, amma dai ni babu wani abu da zan iya tunawa, illa wani wanda na iske a masana’antar ya karbi zunzurutun kudi har Naira 50,000 a mabanbantan lokuta da sunan zai yi min rijista a masana’antar, kuma bai yi ba, daga karshe ma na gano cewa; kudin rijistar duka-duka Naira 5,000 ne.
A wata hira da Khadija ta yi da gidan Rediyon Hikima, ta bayyana cewa, matukar ta samu abin da ya kawo ta masana’antar (Kudi), to nan da shekara daya ma; za ta iya shiga daga ciki, ma’ana za ta samu miji ta yi aurenta na Sunna.
Khadija, wadda ta ce; ita haifaffiyar birnin Maiduguri ce ta Jihar Borno, wadda zama ya dawo da ita birnin Kanon Dabo, ta kuma bukaci masu kallon su da su dinga nuna musu soyayya kamar yadda suke nuna wa sauran jaruman duniya, musamman wadanda ke cikin masana’antar Bollywood ta Kasar Indiya.
“Akwai bukatar dukkaninmu, mu hada karfi da karfe don ganin mun taimaki junanmu, ba mu koma gefe muna zagin junanmu ba, abin da ya sa na fadi haka kuwa shi ne, akwai lokacin da wani ya zo neman aurena, amma wasu suka zagaya baya suka hure masa kunne a kan cewa; kada ya sake ya aure ni, saboda ni jarumar fim ce. Ta kara da cewa; mu ma Hausawa ne kamar mafi yawan masu kallonmu, sannan kuma bai kamata ku yi la’akari da duk wani abu da kuka gani a cikin fim, wajen yanke hukuncin cewa, halin dan fim kenan ko a zahiri ba.
Daga karshe, Khdadija ta ce; “Dukkanninmu ‘yan fim, muna kokari wajen ganin mun killace kanmu( Sirrinta al’amuranmu), domin kauce wa zargi, duk wani wanda ka ga yana fallasa halayensa na zahiri a shafukansa na sada zumunta, to ba dan fim ba ne, kawai yana zuwa neman taimako wajen masu shirya fina-finai ne su saka shi ya fito sau biyu ko sau uku a fim, domin su samu na cefane, amma ba lallai ne ya zama cikakaken dan fim ba.
ShareTweetSendShare MASU ALAKA
Dortmund ta yi canjaras da Fluminense a Club World Cup