Kissoshin Rayuwa: Sirar Imam Hassan (a) 108
Published: 12th, April 2025 GMT
108-Assalamu alaikum masu sauraro barkammu da warhaka barkammu da sake saduwa a cikin shirimmu na Kissoshin rayuwa shiri wanda yake kawo maku kissoshi wadanda suka zo cikin al-kur’ani mai girma ko cikin wasu littafan wadanda suka hada da Littafin Dastane Rastan na Aya. Shahid Muttahari, ko kuma cikin littafin Mathnawi na maulana Jalaluddin Rumi, ko kuma cikin wasu littafan.
///.. Madalla, masu sauraro idan kuna tare da mu a cikin shirimmu da ya gabata mun ci gaba da kawo maku sirar Imam Alhassan lamami na biyu daga limamai masu tsarki daga iyalan gidan manzon All…(s) kuma da na farko ga Fatimah (s) diyar manzon All..(s).
A cikin shirimmu da ya gabata mun kawo maku yadda Khalifa Uthman ya tura walidu dan Ukuba dan Abu muid a matsayin walin Kufa, mun kuma ji irin barnan da yayi, da baitul malin musulmi, ya sha giya ya bada sallar Asubaha, raka’o’ii 4 sannan ya juya yace in kara maku ne.
Banda haka, yana yayi aman giyar a cikin masallaci, sannan yana sanya zoben zinari wanda aka haramtawa mazaje sanya shi. Har’ila yau munji yadda Khalifa Uthman bai ji dadin wadanda suka kawo kararsa daga kufa ba, sai da suka sami mafaka wajen Amirul muminina,(a) wanda ya yiwa Khalifa magana a kansa, sannan ya amince ya tube shi ya kuma dawo da shi Madina, aka tabbatar da shaidar cewa ya sha giya, amma an kasa samun wanda zai yi masa haddi, saboda kusancinsa da Khalifa, sai Imam Ali (a). Wanda ya tashi ya dauko bulala ya kuma tsaida haddin All..a kansa.
Sannan mun yi yadda manzon All..(s) ya bada umurnin a kashe baban Walid bayan an kamashi cikin fursinonin da aka kama a Badar, saboda tufa yawun da ya yi a furkar manzon All..(s) a Makka, sannan ya zage shi. Sannan mun ji cewa All..ya sauko da yar Alkur’ani mai girma yana kiran walid dan Ukba a matsayin fasiki, saboda kariyar da yayiwa manzon All..(s) dangane da da Banu Mustalak.
Don haka mukace saboda wannan da kuma wasu abubuwa bai kamata a ce irin wannan mutum ya zama shugaban al-ummar musulmi musamman manya-manyan garuruwan da suke da baki sabbin musulunta wadanda suke bukatar ilmin addinin da halaye masu kyau a wajen shuwagabannin musulmi don su koyi addinin musulunci su kuma iya rikeshi ba. Koma wadanda basu musulunta daga cikinsu su musulunta ba.
Daga nan sai Khalifa ya nada Sa’id dan Ass a matsayin gwamnan Kufa, shima daga cikin dangin Uthman, kuma shi yaro ne matashi wanda, yake cikin bai da kamun kai, don haka ne ma, mutanen Kufa, bayan sun je cewa Khalifa ya aiko Sa’ida dan Ass a matsayin walin kufa sun taru sun hana shi shiga garin. Sai dai daga bayan an fi karfinsu, inda khalifa ya bada umurni a koresu daga Kufa zuwa sham, wajen Mu’awiya dan Abi Sufyan, sun je mu’awiya ya basu masaiki mai kyau kuma yana kola da su tare da kokarin janra’ayinsa su mika kai ga banu Umayya, amma bayan wani lokaci ya ga cewa ba wani ci gaba, kuma zamansu a sham ma zai iya zama hatsari gareshi. Sai ya rubuta Khalifa Uthman kan cewa ba zai iya ci gaba da ajiyesu a sham ba.
Khalifa ya sake maida su Kufa wajen Sa’id dan Ass, sai wata rana sa’ida ya tare mutane a kasar Azumi ya ce masu wa yaga wata sai wani sahabi mai suna Hashin dan Utmah, ya ce ya gaba wata, sai sa’id ya ce masa da wannan idonka da baya gani ne ka ga watan ?.
Sai Hashim, ya ce, masa kana aibatani da wannan idan, an ji mani ciwo ne a idon kan tafarkin All.. a yakin Yarmuk ne ya rasa idonsa guda. Don haka Hashim ya ta shi da safe ba tare da azumi ba, yayi sallah, sai mutane da dama suka sha ruwa saboda ya ce ya gani, don shi ba makaho ne kwata-kwata ba. Kuma manzon All..(s) ya ce ” Ku yi azumi da gani ku kuma ajiye azumi da ganin jinjirin wata.
A lokacinda Sa’id ya ji cewa Sa’id yayi salla kuma mutane da dama sun bishi, sai ya sa aka kama shi aka kawo shi gidan sa, ya sa aka dakeshi aka kuma kona gidansa. A cikin wannan halin sai Malik dan Ashtar daya daga cikin shuwagabannin kabilun yemen a Kofa ya ji sa’ida yana cewa: A dukiyar kufa gaba daya mallakin shi da kuma banu Umayya ne.
Sai ta tashi yayi masa inkari, sannan malamai da mahaddatan alkur’ani a Kufa sun goyi bayansa. A lokacinda dogarin sa’id ya ga haka, sai yah au kansu, suka taru suka yi masa duka har ya suma.
A nan sai Sa’id ya rubuta wasika zuwa ga Khalifa Uthman wanda ya bada umurnin a koresu daga Kufa zuwa Sham, wanda muka yi magananrsa a baya.
Bayan da mu’awiya yak asa zama da su ne sai Khalifa ya ce Sa’id ya koresu zuwa Khum na kasar ta sham amma karkashin Abdurrahman dan Khalid bin Walid sai suka koma Khums , Abdurrahman ya wahalar da su so sai.
Sai suka fadawa Abdurrahman ya nemammasu Afwa daga Uthman a lokacinda ya yi masu fawa suka koma kufa sai suka sake fitowa zuwa Madina inda suka bukaci Uthman ya tube masu sa’id ya ki yin haka, sai Sa’idu ya Je madina don wata bukatarsa, zai sake komawa Kufa sai Malik da sauransu suka ce ba zai sake komawa Kofa ba, suka zare takubbansu, sai dai a yi yaki. Don haka ala tilas Uthman ya tube shi ya aiko masu da wani.
Haka ma a Basra, Uthman ya tube Abu Musa Al-ashari ya maye gurbinsa da wani matashi dan kawwar mahaifiyarsa, Abdullahi dan Amiru wanda baifi shekaru 25 a duniya ba.
Mutanen Basra sun yi ta korafi amma ya ki ya cire shi. Ya ci gaba da kasancewa walin Basra har zuwa lokacinda ya ji labarin an kashe Uthman ya yawushen baitul Mali ya arce zuwa Makka, inda ya hadu da A’isha da Talha da Zubair, har zuwa lokacinda suka Imam Ali (s) ya yake su a Basra ya kuma sami galaba a kansu.
04-Mu’awiya dan Abisufyan, wanda ya kasance dan Abu sufyan, kuma gwamna a kasar sham tun lokacin Khalifa na biyu. A cikin sirar Khalifa Umar yakan sanya gwamnoni ko wali a yankunar daular musulunci ya kuma tubesu tare da karamin laifi ko kuma babu wani laifin da suka yi, sai idan ya ga dama sai ya saukesu kawai.
Amma tunda ya dora mu’awiya kan kasar sham bai tabe shi ba, banda haka yana kara masa karfi.
Tun lokacinda ya dorashi kan aiki a kasar sham da urdon bai sauke shi ba. Sannan idan wani ya kawo masa sukansa, na cewa yana al-mubazzaranci, yana sanya rigunan da suka haramta a musulunci, sai Khalifa Umar yace: Ai wannan hi ne kisran musulmi.
Khalifa Umar yakan yi hisabiwa gwamnoninsa a ko wace shekara, sannan yakan raba dukiyoyin biyu ya dauki rabi ya maida shi madina, wannan dukiyoyin da suka samu ta hanyar Halar wato ta kasuwanci ko kuma, wasu hanyoyin da suka dace.
Amma banda mu’awiya dan Abusufyan, shi yana kashe kudade jama’a yana rayuwa irin ta sarakuna, amma sai ya rufe idanunsa kamar bai gani ba. Wannan halin haka ya tafi har ya bar duniya.
Sannan a lokacinda zai rasu, khalifa Umar ya fadawa wadannan mutane 6 wadanda yace manzon All..(s) ya rasu yana mai yarda da su kan cewa, idan sun ta hasada a tsakaninsu, sun rigima a tsakaninsu, to mu’awiya zai yi maganinsu.
Wannan ya nuna cewa sun shirya Mu’awiya a kasar Sham ne don ya zama Khalifa, a wani lokaci nan gaba. Ko kuma ya kwace khalifanci, daga khalifa a Madina, ya maida ita cikin bani Umayya wadanda suka yaki manzon All…(s) har zuwa Fatahin Makka. Kuma abinda ya faru kenen bayan shahadar Amirul Mumimnina (a).
Don mu’awiya ya yi karsfi a kasashen shammat guda 4, siriya lebanin Urdun da Falasdin, sannan a likacin Uthman ya karawa mu’awiya wasu yankuna kamar Khums. Don haka sojojinsa sun fi karfin sojojin da zasu fito daga Madina in da za’a yi yaki ne a tsakaninsu. Sannan ga duniya ga kuma biyya wanda mutanen sham suke masa. Basa saba masa, suna sonsa yana sonsu, basu san wani musulunci bas ai wanda Mu’awiya dan abi Sufyan ya fada masu. Daga cikin ya fada masu cewa Aliyu dan Abitalib (a) bayan sallah. A lokacinda suka ji labari an kashe shi a masallaci yana bada sallah, sai suka ce, shin yana sallah ne?.
Don haka bayan kissan khalifa na biyu, Sai aka zabi Uthman a matsayin Khalifa a bayansa, ya tabbatar da mu’awiya a matsayinsa tunda shi dangin Banu Umayya ne, don haka, na gida ne ya sami iko, ya zama khalifa. Don haka bamu taba jin wani sabani tsakanin mu’awiya da khalifa Uthman ba, har aka kashe shi bayan shekaru kimani 12 da Khalifanci. Banda haka a lokacin Khalifancinsa yak ara karfafa shi kamar yadda muka fada.
Don haka zamu iya cewa ba wanda ya sami rabo mai tsoka daga cikin dangin Banu umayya daga wajen Khalifa Uthman kamar yadda Mu’awiya ya samu. Don a lokacinda yake mulkin kasar sham kamar sarki ne mai zaman kansa. Daga lokacin Khalifa Umar har zuwa kissan Khalifa Uthman, mu’awiya ya yi kimani shekaru 20 yana sarauta a Sham.
Don haka ba sai mun yawaita magana a kansa a yanzu, ba, sai nan gaba, a lokacinda Imam Ali ya zama Khalifa sannan mu’awiya yace ba zai yi masa bai’a ba. Da kuma abubuwa da suka biyu baya, har ya kwace iko da Imam Hassan (a).
Masu sauraro a nan zamu dasa aya a cikin shrimmu na yau sai kuma wata Fitowa idan All..ya kaimu wassalamu a laikum wa rahamatullahi wa barakatuhu.
উৎস: HausaTv
কীওয়ার্ড: khalifa Umar ya wadanda suka masu sauraro lokacinda ya Khalifa Umar mu awiya dan Mu awiya dan Mu awiya ya mu awiya ya mu awiya da da mu awiya
এছাড়াও পড়ুন:
2027: Yadda Gwamnoni Suka Yi Fatali Da Mataimakansu Wajen Zaɓo Waɗanda Za Su Gaje Su
An ture Mataimakin Gwamna Gefe, Tsarin karba-karba Na Goyon Bayan Kwara ta Arewa.
Gwamnan Jihar Kwara, AbdulRahman AbdulRazak, zai kammala wa’adinsa na biyu a shekarar 2027, amma babu wata alamar cewa mataimakinsa, Mista Kayode Alabi, zai gaje shi.
Yanayin siyasa a jihar na nuna cewa yankin Sanatocin Kwara Arewa ne ake sa ran zai samar da gwamna na gaba; Alabi yana daga Kwara Kudu.
Kwara ta Arewa ba ta samar da gwamna da tun daga 1999, yayin da Kwara Kudu ta rike kujerar siyasa ta farko a jihar na tsawon shekaru takwas, kuma zuwa 2027 Kwara Tsakiya za ta kasance ta rike kujerar na shekaru 20.
Masu nazarin siyasa guda biyu, Comrade Abdul-Rahoof Bello-Labelabe da Comrade AbdulLateef Ishowo, sun bayar da dalilan da suka sa mataimaka ke samun wahalar gadon shugabanninsu.
Kwamared Abdul-Rahoof Bello-Labelabe ya ce, “Mataimakan gwamnoni ana kallonsu ne a matsayin wasu mutane da ke shiga zabe a kan tikitin jam’iyya daya tare da gwamnonin da suke aiki tare.
Amma a mafi yawan lokuta, ba su ne zabin gwamnonin ba, sai jam’iyya ta tilasta wa gwamnonin domin cika sharudan zabe.”
“Tun da kundin tsarin mulki bai bai wa mataimaka wasu ayyuka na musamman ba, galibi gwamnonin suna kallon su a matsayin safaya taya kawai.
“Wannan rashin aikin hukuma ko warewa da ake yi wa mataimaka na haifar da rashin jin dadi, hassada da rashin amana, sannan kuma yana haifar da fushi da dangantaka mara kyau da shugabansu.
“Saboda haka, gwamnonin na tafiyar da mulkinsu ne, suna barin mataimakansu a duhu. Don haka, a karshen wa’adin gwamnonin, tsoron ramuwar gayya ko adalci mai daukar fansa zai fara yawo a zukatansu, kuma za su nemi wani mutum mafi aminci domin ya gaje su, domin samun kwanciyar hankali da zaman lafiya bayan sauka daga mulki.”
A nasa bangaren, Kwamared AbdulLateef Ishowo ya ce, “Abin ya danganta da irin rawar da ake takawa. Yayin da wasu mataimaka ke da matsananciyar halayya kuma suna da buri fiye da kima, wasu shugabanni kuma suna da mulkin kai ba tare da bukata ba.
“Dauki tsohon mataimakin shugaban kasa Atiku Abubakar da tsohon shugaban kasa Olusegun Obasanjo, misali; yayin da na karshe ya bar fagen siyasa ga na farko cikin kyautatawa, Atiku ya yi amfani da damar wajen kokarin kwace matsayi daga shugabansa. Wannan dai yanayi ne na musayar bangarori biyu.”
BORNO: Karfin Iko Ya Hana Kadafur Cimma Burinsa
Kididdigar siyasa da ta kasance al’ada a siyasar Jihar Borno tun fara dimokuradiyya a 1999 za ta zama babban cikas ga mataimakin gwamna na yanzu, Alhaji Usman Kadafur, wajen gaje Gwamna Babagana Umara Zulum a karshen wa’adinsa a zaben shekara mai zuwa.
Yayin da yake magana da wakilinmu a Maiduguri, wani masani kan siyasa kuma dan asalin Kudu Borno, Adamu Ali, ya ce abu ne mai wuya Kadafur ya gaji Zulum, inda ya lura cewa a farko, Kadafur ba shi ne mafi karbuwa ba ko ma a Karamar Hukumarsa ta Biu a Kudu Borno.
Ali, wanda ya bayyana cewa Kadafur bai yi tasiri ga mutanen yankinsa ba, ya kara da cewa babu wata yarjejeniya ta hukuma da ke nuna cewa iko ya kamata a mika wa Borno ta Kudu, yankin da mataimakin gwamnan ya fito.
Ya ce, a gaskiya, lokaci guda tilo da aka sami dan fatan mika iko zuwa Borno ta Kudu shi ne a lokacin mulkin tsohon Gwamna Ali Modu Sheriff. A yankin Uba na Borno Kudu, Sheriff ya yi wata sanarwa cewa, bayan shi, iko ya kamata ya koma Borno ta Kudu saboda abokinsa, marigayi Zubairu Maina. Sai dai, da zarar Zubairu Maina ya rasu, duk wannan tsari ya tsaya cak.
Masanin siyasar ya ce, “Idan ka duba tsarin, kafin wani ya fito a matsayin gwamna, akwai wani tsari, kuma wannan tsari yawanci yana tafiya ne ta hanyar zaben farko. Ana gudanar da zaben farko ne ta hannun wakilai, kuma mafi yawan wakilan sun fito ne daga kabilar Kanuri wadda ke sarrafa Arewa da Borno ta Tsakiya.”
“Yankin Borno ta Kudu na da kananan hukumomi tara kawai, kuma duk da irin kokarin da suka yi, ko da dukkan kananan hukumomin sun hadu, za su samar ne da kashi daya cikin uku na wakilai ne kawai. Saboda haka, saboda wannan dalili, zai yi wuya ga mataimakin gwamna na yanzu, Kadafur, ya gaji ubangidansa, Gwamna Zulum, balle a ce iko ya koma Borno ta Kudu sai dai idan wani abu mai ban mamaki ya faru.”
LEADERSHIP Weekend ta ruwaito cewa tun fara dimokuradiyya, kabilar Kanuri a Arewa da Borno ta Tsakiya ce ke samar da gwamna, yayin da mukamin mataimakin gwamna ake bai wa mutanen Borno ta Kudu.
Bisa dalilin da ya sa mataimakan gwamna ba sa yawan gaje gwamnoninsu, wani babban dan siyasa a Borno, Alhaji Ahmed Ashemi, ya ce gwamnonin ba sa son mutanen da suka yi aiki tare da su su hau mukamin gwamna su kuma zama masu karfi kamar yadda suka kasance lokacin da suka zama gwamna.
Ashemi ya ce, “Bayan shekaru takwas ko hudu, gwamnonin ba sa son mataimakansu su zama gwamnonin kuma su zama masu mulki a birnin.”
“Ta yaya wanda nake ba wa umarni kuma yake bin bayana zai zama gwamna kwatsam? Daga baya kuma na koma gefe na zama dan kallo.”
“A wasu wurare, saboda wata kabila ce ke rike da kujerar gwamna tsawon lokaci, masu rike da iko ba za su so a mika kujerar zuwa wata karamar kabila ta hannun mataimakin gwamna ba — sai dai idan wani lamari kamar mutuwa ya sauya tsarin.”
GOMBE: Siyasar Addini Ta Hana Mataimaki Cimma Burinsa
Yayin da Gwamna Muhammadu Inuwa Yahaya na Jihar Gombe ke shirin fita daga ofis a 2027, yanayin siyasar jihar ya fara dumi. Tambayar da ke mamaye al’amuran siyasa ita ce: “Wa zai fito a matsayin gwamna na gaba?”
Mataimakin Gwamna, Dr Manassah Daniel Jatau, dan kirista daga Kudu na Karamar Hukumar Balanga, zai iya kasancewa cikin wannan tattaunawa da damar gaje shugabansa, amma tun dawowar dimokuradiyya a 1999, siyasar Gombe tana bin wani tsarin da ake iya hasashe wanda aka tsara ne bisa la’akari da yankuna da addini.
Dukkan gwamnonin da aka zaba tun daga Abubakar Habu Hashidu zuwa Danjuma Goje, Ibrahim Hassan Dankwambo, har zuwa Inuwa Yahaya na yanzu duk sun fito ne daga arewacin jihar da Musulmi suka fi rinjaye, yayin da mataimakansu suke fitowa daga kudu inda Kiristoci suka fi yawa.
Ga masana kamar Dr Musa Tukur, malamin kimiyyar siyasa a Jami’ar Gombe, wannan tsarin hada yankuna biyu ya taimaka wajen inganta hadin kai, amma kuma ya haifar da katangar gado. Babu wani mataimakin gwamna a tarihin dimokuradiyyar Gombe da ya taba gadon shugabansa.
Wannan yana nuna cewa yawancin masu zabe a yankunan da Musulmi suka fi rinjaye suna yawan zabar ‘yan takarar Musulmi, yayin da yankunan Kiristoci ke fifita Kiristoci. Wannan ne dalilin da ya sa tun daga 1999, kujerar gwamna ta kasance a hannun bangaren arewa mai rinjayen Musulmi.
Saboda haka, masu lura da al’amura na ganin cewa takarar shekara ta 2027 ba za ta karya wannan tsari ba, wanda hakan ke nuna cewa hanyar Jatau zuwa mulki za ta kasance mai wahala. A cewar mai sharhi kan harkokin siyasa, Ibrahim Alkali, “Gombe ba ta kai matsayin da za ta ba da dama ga dan kudu Kirista ya zama gwamna ba, musamman duba da yanayin cikin gida na jam’iyyar APC.”
Yayin da wasu maganganu a kafafen sada zumunta ke nuna cewa ana hasashen wanda Gwamna Yahaya zai fi so ya gaje shi, da sunaye kamar Injiniya Aliyu Muhammad Kombat da Arc. Yakubu Yunusa na kamfanin Lubell Nig Ltd., mai sharhi Abdulrahman Musa ya bayyana cewa salon Yahaya ya yi kama da na shugabannin da ke kallon batun gadon mulki a matsayin hanyar kare gadonsu, ba wai neman zama uba a siyasa ba.
Duk da cewa Jatau mataimaki ne mai biyayya kuma gogaggen ma’aikaci a fanninsa, wasu daga cikinsu na ganin ba ya cikin manyan ‘yan takarar da ake tattaunawa a kansu don su gaji kujerar mulki. Sai dai wasu na ganin cewa tsayawar Jatau takara na iya zama gwaji ga matakin wayewar siyasar jihar.
Jihar Imo: Mataimakin Gwamana Bai Da Kahon Karon Yin Takara
Yanayin siyasa a Jihar Imo bai nuna cewa mataimakiyar gwamna, Hajiya Chinyere Ekomaru, za a ba ta dama ta gaji gwamnatin Gwamna Hope Uzodimma ba.
Dalilin hakan ba ya da nisa, domin mataimakiyar gwamnan tana kama da sabuwa a harkar siyasa, tana da karancin kwarewa, tsarin siyasa da kwarewar da ake bukata don tafiyar da jihar mai rikitarwa kamar Imo.
Wannan kuma yana da alaka da asalin aikinta, kasancewarta ma’aikaciyar gwamnati mafi yawan lokacinta, ba tare da samun gogewar siyasa sosai ba.
Idan aka kalli halayyarta da kyau, ana iya fahimtar cewa watakila kawai an jawo ta cikin siyasa ne don cike gurbi, ba tare da niyyar ta gaji shugabanta ba.
Wani mai sharhi kan siyasa, Dr Harold Onumo, ya shaida wa LEADERSHIP Weekend cewa yawancin gwamnonin ba sa son barin mataimakansu su gaje su saboda son kai, tsoron abin da ba a sani ba, da kuma karancin kwarin gwiwa.
Ya bayyana cewa wasu gwamnonin na jin tsoron cewa idan suka ba da dama irin wannan, mataimakansu za su iya zama masu kudi da tasiri fiye da su.
A cewarsa, gwamnonin yawanci suna son su ci gaba da zama masu sarrafa al’amura, kuma su kasance ana kallonsu a matsayin “uba” a siyasa.
“Suna son su ci gaba da zama shugabanni kuma su rike tsarin siyasa gaba daya. Sun fi son yanayi inda su kadai suke da iko a fagen siyasa,” in ji shi.
Ga Dr Chinyere Ekomaru, mataimakiyar gwamnan Jihar Imo ta yanzu, batun gadon mulki na iya zama babban kalubale, musamman ganin yadda manyan ‘yan siyasa ke kara neman kujerar Douglas House.
Tun bayan dawowar dimokuradiyya a 1999, babu wani gwamna a Jihar Imo da ya taba nasarar saka mataimakinsa ya gaje shi a kujerar mulki.
Yayin da Cif Achike Udenwa ya fi son Cif Iyke Ibeh, manyan ‘yan siyasa sun hadu ne suna goyon bayan Dr Ikedi Ohakim.
Lokacin da Ohakim ya nemi wa’adi na biyu, tsohon Shugaban Kasa Goodluck Jonathan ya ba da goyon baya ga Owelle Rochas Okorocha maimakon sa.
A lokacin da Okorocha ya yi kokarin saka wanda yake so surukinsa, Cif Uche Nwosu manyan kungiyoyin siyasa suka ki, lamarin da ya haifar da fitowar Emeka Ihedioha, wanda daga baya aka maye gurbinsa da Uzodimma.
A halin yanzu, rikici na tasowa tsakanin yankin majalisar dattawan Owerri da Okigwe kan wanda ya kamata ya gaji Uzodimma.
Yankin Owerri na jaddada cewa tun daga 1999 sun rike kujerar gwamna na kusan watanni takwas ne kawai a karkashin Cif Emeka Ihedioha.
A gefe guda kuma, yankin Okigwe na cewa dole ne a kammala wa’adinsu da aka katse lokacin mulkin Dr Ikedi Ohakim kafin yankin Owerri ya sake samun damar rike kujerar.
Masana harkokin siyasa na jaddada cewa Dr Chinyere Ekomaru, a matsayinta na mace, ba ta da karfin siyasa ko tasiri da zai ba ta damar ta gaji Uzodimma, domin har yanzu ba ta taka muhimmiyar rawa a kowace babbar matsalar siyasa a cikin jihar ba.
Sir Sunny Ndukwu, wani jigo a jam’iyyar PDP daga Ngor Okpala, ya ce babu wata dama da Ekomaru za ta samu.
A cewarsa, burin yankin Owerri a yanzu shi ne kujerar gwamna gaba daya, ba na mataimaki ba kamar a da.
Ya bayyana cewa, da marigayi Cif Emmanuel Iwuanyanwu, tsohon Shugaban Ohanaeze Ndigbo na Duniya, yana raye, da Ekomaru na iya samun dama. Amma da rasuwarsa, damar siyasarta ta ragu kwarai.
“A da, tsawon shekaru fiye da ashirin, ana tattauna makomar siyasar yankin Owerri a fadar marigayi Cif Emmanuel Iwuanyanwu. Mataimakiyar gwamnan Jihar Imo a yanzu, samfur ce daga gidan siyasar Iwuanyanwu.
“Zan iya fada maka, da yana raye, da Ekomaru tana cikin manyan ‘yan takarar kujerar gwamna. Amma yanzu Iwuanyanwu ya rasu, kuma wannan damar siyasa da take da ita a baya ta shude, sai dai in da gaske tana da niyyar tsayawa takarar 2027.”
Ya kara da cewa: “Magana ta gaskiya, bana tunanin Gwamna Uzodimma zai zabi Ekomaru a matsayin wacce zai goyi baya don ta gaje shi. Zaben gwamnan Imo zai kasance mai zafi sosai, kuma ba na tunanin gwamnan zai zabi wanda ba shi da ingantaccen tsari na siyasa a ko’ina cikin jihar.
“Kodayake Uzodimma gwamna ne mai ci, duk wanda zai zaba a matsayin magajinsa dole ne ya kasance mutum mai karfi a siyasa, domin sakamakon zaben gwamna na 2023 na iya bambanta kwarai da abin da za mu gani a 2027,” in ji Ndukwu.
Ko da yake Uzodimma bai bayyana wanda yake so ya gaje shi ba tukuna, masu lura da harkokin siyasa na ganin cewa hakan zai kasance aiki mai wahala, amma zai iya yiwuwa idan aka yi la’akari da dangantakarsa mai karfi a jam’iyyar APC.
Bauchi: Ministoci da Magoya baya na Neman Gaje Bala Mohammed
Takarar neman zama gwamnan Bauchi a shekarar 2027 ta fara a hankali tun kafin fitowar tallace-tallace da gangamin siyasa. A bayan fage, ana kafa kungiyoyi, ana gudanar da tarurruka a Abuja da Bauchi, kuma ana tsaurara niyyar takara.
Gwamna Bala Mohammed na jam’iyyar PDP yana wa’adinsa na karshe, kuma fafutukar neman wanda zai gaje shi tana jan hankalin fitattun manyan ’yan siyasa a tarihin jihar.
Abin da ya bambanta wannan takara shi ne irin mutanen da ke son tsayawa: ministocin tarayya, sanata, kwamishinoni, kwararru, da manyan masu tsara dabarun siyasa duk suna hangen zama gwamna.
Wannan ba zabe kadai ba ne, har ma rikici ne na tasiri, gadon mulki, da kuma tasirin kungiyoyin siyasa na yankuna daban-daban.
Ko da yake jam’iyyar ADC karamar jam’iyya ce, tana da fitattun ‘yan takara biyu: tsohon Shugaban Hafsan Sojojin Sama kuma dan takarar APC a zaben 2023, Ambasada Sadikue Abubakar, wanda ya dawo takara da kwarewar soja, gogewar diflomasiyya, da kuma gagarumin goyon baya.
Baya ga shi, akwai Sanata Halliru Dauda Jika, dan siyasa mai karfi a kasa wanda ke da zurfin tasiri a siyasar Bauchi. Sai dai kalubalen su shi ne yadda za su iya farfado da karfin jam’iyyarsu wacce ba ta da tsari mai karfi kamar manyan jam’iyyu.
Jam’iyyar All Progressibes Congress (APC) ita ce ake ganin tana da jerin fitattun ‘yan takara mafi karfi.
Sanata Shehu Buba Umar na zuwa da kwarewar majalisa, goyon bayan talakawa, da kuma tsari mai karfi.
Bala Wunti kuwa, shahararre ne a fannin man fetur da iskar gas. Ko da yake wannan shi ne karo na farko da zai shiga siyasa kai tsaye, Wunti yana samun karbuwa sosai a Bauchi.
Ministoci biyu da ke kan mulki sun kara zafafa takarar sosai: Ministan Lafiya da Walwalar Jama’a, Farfesa Muhammad Ali Pate, kwararren masani ne da duniya ke girmamawa, yayin da takwaransa na Harkokin Waje, Jakada Yusuf Tuggar, ke da karfafan dangantaka a duniya.
A bangaren APC, tambayar ba wai wanene yake son tikitin takara ba bace, har ma wa jam’iyyar za ta iya haduwa a bayansa.?
Jam’iyya mai mulki, PDP, kuwa tana fuskantar rikicin tsarin wanda zai gaje ta.
Dr Yakubu Adamu, Kwamishinan Kudi kuma daya daga cikin amintattun abokan Gwamna, sabon shigowa ne daga fannin banki amma baya da zurfin tushe a siyasa.
Farouk Mustapha, Kwamishinan Harkokin Musamman da Cigaban Karkara, yana zuwa da kuzarin talakawa da karbuwa daga bangarori daban-daban na siyasa.
Ya taba yin takarar gwamna a karkashin jam’iyyar APC kafin ya koma PDP a gabanin zaben 2023, kuma ya kasance Darakta Janar na yakin neman zaben Gwamna Bala Mohammed.
Usman Adamu Shi Ma Dan Takara Ne Mai Biyayya Ga Gwamnati
Duk da haka, yiwuwar shigar Sanata Abdul Ningi, babban dan siyasa mai karfin tasiri a fadin jihar na iya canza daidaiton siyasa da kuma kalubalantar ikon gwamna.
Tare da ministoci, kwamishinoni, kwararru, gogaggun ‘yan siyasa da kuma rikicin biyayya ga jam’iyya da burin kashin kai, zaben 2027 na neman zama mafi rikitarwa a tarihin siyasar Bauchi cikin shekaru da dama.
Lissafin ya riga ya fara a hankali, cikin dabara, kuma cikin tsanani.
Nasarawa: Gwamna na juyawa, mataimakin gwamna na neman kujerar majalisar dattawa
A Jihar Nasarawa, mataimakin gwamna mai ci, Dakta Emmanuel Akabe, an ruwaito cewa yana neman kujerar majalisar dattawa ta yankin kudu, alamar cewa tsarin juyawar mulki da ake bi a jihar bai dace da yankinsa ba.
Wakilinmu ya ruwaito cewa tsarin da aka kafa tun daga 1999 yana bai wa yankuna damar karbar mulki ta juyawa bayan kammala wa’adin shekaru biyu daga wani yanki.
Ana sa ran cewa a 2027, mulki zai koma Nasarawa ta Yamma (yankin Keffi).
An riga an fara ganin manyan tallolin siyasa (billboards) da ke dauke da sakonnin burin Dakta Akabe na neman kujerar majalisar dattawa a Lafia, babban birnin jihar, da sauran sassan yankin mazabar Nasarawa ta Kudu.
Wanda ke rike da kujerar a halin yanzu, Sanata Mohammed Onawo, ana hasashen yana da wasu manyan burin siyasa.
Mataimakin Gwamna Akabe, kamar yadda LEADERSHIP Weekend ta gano, yana da kyakkyawar alaka da babban ubangidansa, Gwamna Abdullahi Sule, kuma har yanzu an ba shi cikakken ‘yanci wajen gudanar da aikinsa.
Oyo: Mataimakin gwamnan ya kame bakinsa a yayin da tsarin rabon mulki ke haifar da matsin lamba daga waje
A Jihar Oyo, mataimakin gwamna, Barista Bayo Lawal, bai nuna wata sha’awa ta tsayawa takarar gwamna a 2027 ba.
Haka kuma babu wata matsala da aka sani tsakaninsa da gwamnan jihar, Seyi Makinde.
Ko da yake akwai kiraye-kirayen da ke neman a bai wa yankin Oke-Ogun inda mataimakin gwamna ya fito damar zama gwamna na gaba, Lawal bai bayyana wani niyyar tsayawa takara ba a fili.
Sai dai wasu ‘yan takara daga jam’iyyun siyasa daban-daban sun fara nuna sha’awar shiga gasar zaben gwamna.
Legas: Masu Tasiri A Siyasa Na Hangen Wasu Ba Mataimakin Gwamna Ba
A Jihar Legas, ana ganin cewa Gwamna Babajide Sanwo-Olu ba shi da karfi sosai wajen yin tasiri a zaben wanda zai gaje shi.
Mataimakinsa, Dr Obafemi Hamzat, a cewar rahotanni, ba ya cikin jerin mutanen da ake kallon su a matsayin masu yuwuwar zama magadansa a shekarar 2027, lokacin da su biyun za su kammala wa’adin su na biyu tare.
A baya, Hamzat ya taba zama Kwamishinan Kimiyya da Fasaha a lokacin da Shugaba Bola Tinubu yake gwamna na Jihar Legas. Ya ci gaba da rike wannan mukamin a karkashin Gwamna Babatunde Fashola da ya hau karagar mulki a shekarar 2007.
Majiyoyi daga cikin manyan masu tasiri a siyasar Legas sun nuna cewa zai yi wuya a ba Hamzat mulki saboda gogewarsa da ‘yancin kansa. Wata daga cikin majiyoyin ta ce, “Zai yi wahala a sarrafa mutum mai irin wannan kwarewa da gogewa.”
Tun bayan saukarsa daga mulki a shekarar 2007, Shugaba Tinubu ne ya kasance ginshikin da ke yanke shawara kan wanda zai zama gwamna a Legas.
Ogun: Mataimakin Gwamna Ba Ya Cikin ‘Yan Takara, Manayn ‘Yan Siyasa Sun Fara Gangami
Haka nan a Jihar Ogun, Gwamna Dapo Abiodun na iya kin amincewa da fitowar mataimakiyarsa, Noimot Salako-Oyedele, a matsayin wacce za ta gaje shi.
Ana samun rahotannin cewa Sanata Solomon Adeola, shugaban kwamitin Majalisar Dattawa kan Kasafin Kudi, da tsohon Jakadan Nijeriya a Birtaniya, sun fara nuna sha’awar takarar kujerar gwamna domin gadar Abiodun.
ShareTweetSendShare MASU ALAKA
Akwai Bukatar Manyan Jaruman Da Suka Yi Kudi Su Taimaki Na Baya -Barau Dadin Kowa