Leadership News Hausa:

Babban Taron Lauyoyi Na Kasa: Sarkin Musulmi Ya Gargadi Alkalai Kan Tabbatar Da Adalci

Published: 30th, August 2025 GMT

‘Kun kuduri aniyar kiyaye manyan ka’idojin bin doka domin tabbatar da cewa kowa, har da masu mulki, suna karkashin doka kuma ana iya daukar mataki a kansu. Idan muka yi haka, to mun magance tushen matsalar mulki a wannan kasa,’ in ji shi.

Sarkin Musulmi ya jaddada cewa adalci shi ne tubalin zaman lafiyar al’umma, kuma dole doka kullum ta kasance mai nufin cimma adalci a matsayin babbar manufarta.

Ya shawarci mahalarta taron da su yi amfani da wannan taro wajen tattauna muhimman batutuwan da suke tsara makomar Nijeriya.”

“Ya ce, ‘Ina fatan wannan taro zai ba ku damar tattauna batutuwan da suka shafi makomar al’ummarmu.

Abubuwa uku ne manya: Ci gaba da kokari wajen gyaran dokoki domin a hankali a kawar da tasirin mulkin mallaka a cikin dokokinmu tare da kusantar da su da kimominmu, al’adu da tarihimmu; magance batun adalcin zamantakewa domin rage gibin rashin daidaito tare da karfafa hadin kai; da kuma inganta samun damar zuwa kotu, musamman la’akari da tsadar shari’a da kuma yadda marasa karfi da masu rauni ake barinsu a baya.’

Ya yi tir da matsalar da Nijeriya ke fama da ita ta rashin aiwatar da manufofi yadda ya kamata duk da kasancewar manufofin “masu kyau kwarai.”

 

Doka da ilimi ba za a iya raba su ba.

A fannin sanin doka akwai sanin kima, kuma adalci na daya daga cikin manyan kimomin da doka ya kamata ta cimma,’ in ji Sarkin Musulmi wanda ya bayyana haka ga mahalarta taron, ciki kuwa har da shugaban jam’iyyar hamayya na Afirka ta Kudu, Julius Malema.”

Ra’ayin Lauya, da Kungiyoyin Fararen Hula Sun Bambanta Kan Maganar Sarkin Musulmi Game Da Alkalancin Nijeriya

Yayin da Nijeriya ke ci gaba da fama da tsarin shari’a mara inganci wanda ke bayyana gazawar kotuna wajen tabbatar da adalci, boye shaida, halayyar rashin da’a ta masu shari’a, cin hanci da rashawa, da tsoma bakin siyasa cikin tsarin shari’ar kasa, jama’a da dama sun nuna rashin yabonsu ga tsarin.

Wannan ra’ayi ne Sarkin Musulmi na Sakkwato, Muhammadu Sa’ad Abubakar, wanda ya jaddada a Taron Koli na Kungiyar Lauyoyin Nijeriya (NBA) da aka gudanar a Enugu ranar Lahadi, inda ya yi gargadin cewa adalci a Nijeriya na kara zama ‘kayan ciniki,’ inda talakawa ke zama wadanda ake zalunta, kuma masu kudi ke fin karfin doka.”

Yayin da yake mayar da martani ga maganar wannan girmamaccen sarki, wani malamin lauya, Dr. Wahab Shittu (SAN), ya bayyana furucin Sultan a matsayin abin takaici kwarai kuma rashin adalci ga alkalan da ke jajircewa da aiki tukuru da kuma gaba daya bangaren shari’a.

Dr. Shittu ya ce, “Ikirarin cewa a Nijeriya ana iya sayen adalci wata fahimta ce kawai, ba gaskiya ba. Wannan kuwa rashin adalcin fahimta ne da kuma maganganun da ake ta yi a teburin shan shayi.”

“Ina ganin masu ruwa da tsaki a harkar gudanar da shari’a suna da babban alhaki na canza wannan labari. Ya kamata a samu adalci bisa cancantar shari’ar da aka gabatar, ba bisa wanda ya fi bayar da kud ba.”

Haka kuma, yayin da yake mayar da martani kan maganar Sultan Sa’ad Abubakar cewa adalci yana zama abin saye a Nijeriya, Kwamared Bankole Solomon (esk), shugaban Kungiyoyin Farar Hula (CSOs) da Kungiyoyin Goyon Bayan Dimokuradiyya a Jihar Ogun, ya yaba wa wannan fitaccen sarki bisa karfin gwiwar da ya nuna na fadin gaskiya kan wannan batu.

Bankole ya ce, “Abin takaici ne kwarai cewa mun kai ga shiga wannan mummunan hali a kasarmu.

“Ina tare da Sultan wajen cewa adalci yanzu na mai bayar da kudi ne, ko kuma in ce adalci a Nijeriya ya zama kayan sayarwa, domin idan ka ga abubuwan da ke faruwa, sai ka tausaya wa wannan kasa.

“Ina fada wa mutane cewa bisa ga abubuwan da muka gani da CSOs, ma ya fi sauki, arha da adalci akan bayar da cin hanci a matakin ‘yansanda; ko a ofishin ‘yansanda, ko a Area Command, ko kuma a hedikwatar jiha, fiye da a kotu, domin makudan kudi ake nema a kan saukakan matakai a kotu.”

“Wasu mutane za su saurare ka, su ji maganarka, kuma watakila su yi maka shaguben cewa ai wani ya bayar da kudin beli. Amma da za ka san irin abin da ake karba domin kammala wannan belin a kotu, za ka yi wa kasar nan kuka.”

 

Jeka Kotu, Maza Ka Garzaya Kotu

“Akwai wasu shari’o’in da idan aka fara su, wani lokaci za ka gaskata cewa lallai ba su da kyau, amma daga karshe idan ka ga sakamakon, za ka gane cewa tabbas wannan ba abin da ake tsammani daga bangaren shari’a ba ne. Shi ya sa yau a kasar nan ya zama magana ta kowa idan ka ji ana cewa:” “Jeka kotu”! Idan an sace maka dukiyarka, “jeka kotu”! Duk wanda ya kai maka hari, “je kotu”! Idan ka yi zargi ko ka yi hasashen dan siyasa ya sace dukiyar kasa, “jeka kotu”! Du kana fadar haka ne saboda sun san za su iya yin yadda suka ga dama idan shari’ar ta kai kotu.

 

Babu attajiri a gidan yari, talakawa kadai ake samu

“Don haka, ina son in yarda da Sultan cewa adalci yana zama kayan sayarwa; ta hanyar wanda ka sani da kuma yawan kudin da kake da shi! Kuma wannan shi ne abin da ake tattaunawa a yau, domin idan ka ziyarci Gidajen Gyaran Hali a fadin kasar nan, da wuya ka ga attajiri; da wuya ka ga babban dan siyasa; abin da za ka gani kawai talakawa ne wadanda saboda wani dalili ko wani ba su samu hanyar tsira ba, ko kuma ba su da hanya, ko rashin yin abu, ko dabaru da za su ba su damar sayen hanyar da za su fita.”

“A takaice, ba damuwar Sultan da sarakunan gargajiya kadai ba ce; har ma da bangaren CSOs ba su gamsu da abin da ke faruwa ba. Muna ziyartar kotuna muna sauraron labarai, kuma muna ganin wasu mutane da muka sani wadanda shari’unsu a fili suke cewa take hakkin su aka tauye, amma idan ka shiga kotu, yawanci hukuncin da za ka gani abin shakku ne.”

“Don haka, ba tare da boye magana ba, na yarda kuma na amince gaba daya da furucin Sultan Sa’ad Abubakar cewa adalci a wannan duniya kayan sayarwa ne tsantsa.”

 

Lauyoyi Sun Yi Kira da A Yi Hattara

Wasu lauyoyi sun nemi a dauki matakin gaskiya daga bangaren shari’a, inda suka yi gargadin cewa idanun kowa na kan bangaren shari’a domin ganin an yi adalci ba tare da tsoro ko son zuciya ba.

A cewarsu, ya zama dole harkar lauya ta sake samun girmamawar ‘yan Nijeriya ta hanyar yin abin da ya dace koyaushe.

Haka kuma sun yi kira da a yi hattara game da maganganun da ba su da tushe wadanda nufin su shi ne bata sunan bangaren shari’a.

 

Bangaren Shari’a Bai Yi Muni Kamar Yadda Ake Ambatawa Ba

Lauyan kundin tsarin mulki, Farfesa Isah Awo, ya ce Sultan na iya kuskure. Ya ce bangaren shari’a ba ya da muni kamar yadda jama’a ke ambatawa.

“Duk da cewa zan yarda cewa wasu shari’o’i da ke fitowa daga kotunmu na iya samun rashin daidaito, wannan kananan abu ne sosai don a iya cewa ana iya sayan adalci.

“Ban yarda cewa ana iya sayen adalci ba, kuma bangaren shari’a na Nijeriya bai kai kasa haka ba.

“Akwai lokuta da bangaren shari’a zai iya gazawa; zai iya gazawa kan yadda mutane ke tsammani, amma har yanzu bai lalace kamar yadda ake bayyana shi ba.”

 

Kada mu tsoratar da masu zuba jari na kasashen waje

A nasa bangare, wani lauya dake Abuja, Barrister Innocent Amokade, ya yi gargadi kan lalata bangaren shari’a.

Ya ce irin wadannan maganganun na iya rage amincewar masu zuba jari na kasashen waje a kasar.

Ya ce idan ‘yan Nijeriya ba su yarda da tsarin kasarsu ba, me kuke so ‘yan kasashen waje su yi?

“Muna bukatar mu yarda da tsarinmu domin hadari ne a sa ‘yan kasashen waje, musamman masu zuba jari, su yi imani cewa bangaren shari’armu ba mai zaman kansa ba ne. Wannan zai rage musu amincewa da ikonmu na yin adalci.”

Sarkin Sokoto, Mai Girma, Dr. Sa’ad Abubakar III, ne ya jagoranci bikin bude taron. Julius Malema, jagora mai jan hankali na kungiyar Economic Freedom Fighters ta Afirka ta Kudu kuma mamba na majalisar dokokin kasa, shi ne ya gabatar da jawabin babban mai jawabi.

Daga kanmu, magana ta ƙare. Kuna iya samun rahotanni da ɗumi-ɗuminsu da gamsassun ruwayoyin labarai daban da na saura kai-tsaye cikin wayoyinku. Shiga zaurenmu na WhatsApp don sanin halin da ake ciki a duniya ko yaushe

Shiga zaurenmu na WhatsApp

উৎস: Leadership News Hausa

কীওয়ার্ড: bangaren shari a Sa ad Abubakar Sarkin Musulmi kasashen waje cewa adalci

এছাড়াও পড়ুন:

Allah Ya Kai Manzon Allah (SAW) Muƙami Na Babban Yabo A Cikin Komai

Idan ka duba tarihin duniya gabadaya da tarihin annabawa, tarihi ne na wayewar duniya tun daga Annabi Nuhu (S.A.) har zuwa Manzon Allah (S.A.W.) kamar duniya tana ‘yar makaranta ce ta fara da Nazare, ta zo Firamare zuwa Sakandire har zuwa Jami’a, sannan aka yaye ta, yanzu da zuwan Manzon Allah an yaye duniya, yanzu duniya ba ta bukatar sai an aiko annabi, ba ta bukata sai an aiko ma’aiki, a’a wanna abu da Manzon Allah ya zo da shi za mu iya kafa dalili da shi mu shirya kanmu ba sai da annabi ba.

Wannan abu da Manzon Allah ya zo da shi yanzu ya kafa dalili da shi, da shi muka karantar da kanmu ba sai da Annabi ba, wannan abu da ya zo da shi za mu iya aiki da shi mu zauna lafiya, mu haramta abin da Allah Ya haramta. Yanzu kamar an yaye mu ne daga Jami’a tun daga jami’a tun daga zamanin Annabi Nuhu (A.S.) har ya zuwa Annabi Muhammadu (S.A.W.). idan ka faro duniya daga farkon ma’aika, duniya ta faro ne daga sanin wuta wato yadda za a yi amfani da wuta. Dan adam na farko ya ji tsoron wuta wasu sun tafi a kan cewa farkon abin da Dan Adam ya fara bautawa shine wuta, wanda ita ta fara ba shi tsoro ba wai ya iya kunnawa ba amma ya ga daki ya kama da wuta, dubi irin zamanin nan duk da motocin kashe gobara haka daji zai kama da wuta ta gagare su balle ka koma zamani da shekara miliyan kaza wanda dan Adam bai ma santa ba sai dai ya ga daki ya kama da wuta (wata ay ana cewa) “Allahn da ya sa muku wuta a ciki koren ganye ko koriyar bishiya”, malamai na cewa bishiya mai yado wanda ake kunna wuta, toh wannan abu ne ya sa idan wuta ta kama aka kasa shawo kanta sai mutane su tsorata su ce wai meye wannan, meye ya kunna wannan wutar? Suka ga to lallai wannan duniyar da suke ciki akwai wani abu a boye, gwara su bauta wa abin nan na boye fa, don ya kiyaye su daga wanna wutar har suka fara bauta mata da yanka dabbbobi don ta kiyaye su, gaba daya dai har ta soma gasa wasu abubuwa na dabbobi, idan wutar ta mutu suka zo wurin su ji kamshin ya bambanta, idan sun sa a baki su ji dadinsu ya banbanta. Toh tana daya daga cikin abin da ta koya wa dan Adam wayewa.

Da dan Adam ya waye, wuta tana daya daga cikin abin da ya wayar da dan Adam kuma idan ka lura yau wuta ita ke biye da mu duk wasu kere-kere za ka ga daga wuta ne, abin da muke tsoro kuma shi ne babban abin amfani, toh a haka dai dan Adam har ya iya kera wutar da kansa. Kamar yadda Allah ya fada mana cikin ‘ya’yan Adam da daya ya kashe daya ya rasa yadda zai yi, a haka ne har dan Adam ya san yadda zai binne dan’uwansa har zuwa zamanin Annabi Idirisu sama ta soma magana da kasa, Allah ya soma aiko ma dan Adam da mala’ika, su ne wadannan mutane da muke cewa ko akwai su a duniyar wata ko mutanen sama, Turawa duk sun rubuta wannan abu, sun zana wannan abu sai ga shi irin wannan jirage ne wanda ake cewa na duniyar sama, daya daga ciki Annabi Sha’ayahu yake cewa ga wani abu ya sauko kasa mai kara iri kaza.

Tun daga zamanin Annabi Idris mala’iku ne suka kawo sako suke yin magana da mutanen kasa, su ake cewa tatsuniyoyi na duk al’umma, tatsuniya ne a wajenmu amma su gaske ne a wajensu, su ce mutane sun sauko musu daga sama, har aka zo zamanin Annabi Nuhu ya tabbatar, da ya zo ya fada wa mutane suka ce ba su yarda ba, ba mu ji wannan wajen iyayenmu ba, haka aka ci gaba har zuwa zamanin Annabi Hudu dan Adam ya fara hore dabbobi, dabbar da dan Adam ya fara horewa shi ne kare, kuma ya hore dabbobin da zai ci, zai iya gane wannan dabbar ba zai ci ba wannan zai ci, wannan zai iya zama da ita lafiya, wannan ba zai iya zama da ita ba, daga nan dan Adam ya fara gini, ya dan kwakule kasa ya yi kogo ya shiga.

Har ya zuwa Annabi Salihu, har dan Adam ya fara fahimtar wannan kwayar da take fitowa a kasa, wannan zan iya ci in rayu, wannan kwayar kuma ba a cin ta, har ya soma tunanin toh wannan kwayar ya zan ajiye ta zuwa nan gaba in sake shuka ta, haka dan Adam har ya soma yin noma a aikace don ya rayu. Allah ya gaya mana wannan yana daga cikin ayoyin Allah (kamar yadda ya zo a aya) “arziki yana daga cikin kasa da abin da kasa take tsirarwa da abin da hannunka yake aikatawa” kamar sana’a ko noma ko nema. Toh ka ga a nan babu zancen ka ce ba za ka yi nema ba, duk abin da kake nema idan ka juya kasa za ka same shi, duka kasar da ta rike noma da sana’a za ku ga sun fi arziki, Allah ga shi ya gaya mana idan kafiri ya fi ka arziki sai dai ka nema a wajensa, don haka mu dogara da Allah shi ke azurtawa, ga ka’idoji nan ya fada mana, nema, kiwo abubuwa duk gabaki daya.

Za mu ci gaba a mako mai zuwa in sha Allahu.

ShareTweetSendShare MASU ALAKA Manyan Labarai Musabbabin Hana Sule Lamido Fom Ɗin Takarar Shugabancin PDP October 31, 2025 Manyan Labarai Matsalar Talauci Da Rashin Tsawon Rai Da ‘Yan Nijeriya Ke Fuskanta October 31, 2025 Manyan Labarai Matsalar Tsaro: Ko Sabbin Shugabannin Rundunar Soji Za Su Kawo Sauyi? October 31, 2025