Kasashen Iran Da Katar Sun Jaddada Muhimmancin Shigar Da Dukkanin Bangarorin Al’ummar Kasar A Cikin Sha’anin Kasar
Published: 27th, March 2025 GMT
Manzon musamman na ministan harkokin wajen Iran a kan Syria, Muhammad Ridha Ra’uf Shaibani ya gana da karamin minista a gwamnatin kasar Katar inda su ka tattauna halin da ake ciki a kasar Syria, haka nan kuma sun jaddada wajabcin shigar da dukkanin bangarorin al’ummar kasar a cikin sha’anin tafiyar da gwamnati.
A jiya Laraba ne dai Muhammad Ridha Shaibani ya kai ziyara birnin Doha inda ya gana da ministan na kasar ta Katar Muhammad al-Khalifi domin yin shawara akan Syria.
Shaibani ya bayyana mahangar Iran akan Syria, da ya kunshi ganin an shigar da kowane bangare na al’ummar kasar a cikin sha’anin tafiyar da kasar, ya kuma zama sun taka rawa wajen ayyana makomar kasar.
A nashi gefen ministan na kasar ta Katar Muhammad al-Khalifi ya yi ishara da rawar da Iran take takawa a cikin wannan yankin da kuma tasirisnta, haka nan kuma ya bayyana wajabcin ci gaba ta tuntubar juna domin musayar ra’ayi akan halin da kasar ta Syria take ciki.
Haka nan kuma bangarorin biyu sun tattauna hanyoyin bunkasa alaka a tsakanin kasashensu.
উৎস: HausaTv
এছাড়াও পড়ুন:
Trump ya jaddada shirin Amurka na kai hari a Najeriya
Shugaba Donald Trump, ya jaddada cewa Amurka na iya tura sojoji ko ƙaddamar da hare-hare a kan Najeriya idan har kashe-kashen da ya ce ana yi wa Kiristoci suka ci gaba.
A yayin tattaunawa da manema labarai da kuma saƙonnin da ya wallafa a shafukan sada zumunta, Mista Trump ya ce ba zai zauna yana kallo ba. “Ana kashe Kiristoci da dama a Najeriya; ba zan bari a ci gaba ba,” in ji shi.
A sakon da ya wallafa a dandamalin Truth a ranar Asabar, Trump ya ce Washington na iya shiga Najeriya da ƙarfin soji domin “kakkaɓe” abin da ya kira ƙungiyoyin ƴan ta’adda masu kishin addinin Islama.
Haka kuma ya yi barazanar dakatar da duk wani taimakon Amurka zuwa Najeriya idan wannan har ya ci gaba.
Matar aure ta yanka wuyan mijinta, ta fasa masa ido da wuƙa a Neja Yadda matata ta ɓace a Abuja aka tsince ta a SakkwatoWannan batu ya biyo bayan matakin da Amurka ta ɗauka a baya-bayan nan, inda ta saka Najeriya cikin jerin ƙasashen da take nuna damuwa game da take ’yancin addini.
Sai dai fadar gwamnatin Najeriya ta ce za ta yi maraba da duk wani haɗin gwiwa daga Amurka wajen yak6i da masu tsattsauran ra’ayi, amma ta musanta zargin cewa mayakan sun fi kashe Kiristoci kawai.
Hukumomin Najeriya sun jaddada cewa rikice-rikicen tsaro a ƙasar sun shafi duka al’ummomin — Kiristoci da Musulmai — ba tare da bambanci ba.
Tun a ranar Juma’a, Trump ya riƙa wallafa zarge-zargen cewa “ana kashe dubban Kiristoci a Najeriya” kuma masu tsattsauran ra’ayin Islama ne ke aikata hakan — bayanin da bai kawo hujjoji masu ƙarfi ba.
Wani ɓangare na siyasar Amurka ma ya ƙara ƙarfafa wannan muhawara: a watan Maris ɗan majalisar wakilai Chris Smith ya yi kira a saka Najeriya a jerin ƙasashen da ake damuwa da su; yayin da a watan Oktoba Sanata Ted Cruz da ɗan majalisar Riley Moore — dukkansu ’yan Republican ne — suka zargi gwamnatin Najeriya da yin shiru ko yin watsi da batun.
Wannan zargi ya ƙara ƙarfafa masu jaddada cewa ana kashe Kiristoci a Najeriya, tare da sake tada muhawara kan yadda za a magance matsalolin tsaro a ƙasar.
Masana tsaro da dama sun lura cewa Najeriya ta daɗe tana haɗuwa da rikice-rikice daban-daban — na ƙabilanci, na addini da na ‘yan ta’adda — inda mafi yawan raunuka da asarar rai ke faruwa a fannoni daban-daban na al’umma.
Hakan na nuna bukatar a yi nazari mai zurfi kafin ɗaukar matakai masu tsanani irin su tura dakarun ƙasashen waje.
Fadar gwamnatin Najeriya ta ce za ta marabci duk wani taimako daga Amurka wajen yaki da mayaka masu tsattsauran ra’ayi, amma ta musanta zargin cewa mayakan sun fi kashe Kiristoci kaɗai. Hukumomin Najeriya sun jaddada cewa rikice-rikicen tsaro a ƙasar sun shafi kowa — Kiristoci da Musulmai — kuma batun yana buƙatar a duba shi cikin natsuwa.
Mene ne ƙarfin ikon Amurka?
Trump ya jawo hankalin jama’a da cewa a wa’adinsa na farko ya saka Najeriya cikin jerin ƙasashen da take da damuwa da su, amma gwamnatin da ta gaje shi, Joe Biden, ta cire Najeriya daga wannan jerin a 2021.
A kan aiwatar da irin wannan mataki na amfani da soji, masana suna ta muhawara: Kundin Tsarin Mulkin Amurka, sashe na 8, yana ba Majalisar Dokokin Amurka ikon ayyana yaƙi da kuma tsara dokokin da suka shafi mamaye ƙasa da teku.
Sai dai a aikace, kundin ya tanadi cewa majalisar ne ke da ƙarfin yanke shawara mai ƙarfi kan irin matakin da za a ɗauka — wato Shugaban ƙasa ba shi kaɗai zai iya yanke hukunci mai zurfi ba tare da goyon bayan dokokin ƙasa ba.
A bangaren dokokin duniya, Majalisar Ɗinkin Duniya ta jaddada cewa amfani da ƙarfin ƙasa kan wata ƙasa ba abu ne da za a lamunta ba sai dai a cikin yanayin kare kai ko kan wata hujja ta doka da ta amince.
Me doka ta ce a kan kutse?
A hira da BBC, Barista Audu Bulama Bukarti, masani kan shari’a da tsaro a Afirka, ya bayyana cewa Amurka ba ta da hurumin kutsawa Najeriya domin yakar ta’addanci sai da izinin Najeriya da kuma tsarin doka na kasa da kasa.
“Amurka ba ta da ikon afka wa Najeriya domin Najeriya ƙasa ce mai zaman kanta wadda take da cikakken ‘yanci,” in ji shi.
Ya ce doka ta kasa da kasa, ciki har da wasu dokoki da bayyanannun ƙa’idojin Majalisar Dinkin Duniya, sun haramta aikata kutse kai tsaye ba tare da izini ba.
A cewar sa, haramun ne ga wata ƙasa ta shigo sararin samaniyar Najeriya ko ta yi kutse cikin ƙasar ba tare da amincewar gwamnati ba.
Makomar muhawaraDuk da zarge-zargen da wasu ’yan siyasa da masu ra’ayin kishin addini a ƙasashen waje suka yi, masana tsaro da lauyoyi na nan suna jaddada cewa duk wani mataki na soja da za a ɗauka a ƙasa ta waje yana buƙatar cikakken bin doka — na cikin gida da na duniya.
Hakan na nuna cewa kafin a ɗauki mataki mai tsanani irin turawa ko amfani da soji, dole ne a yi nazari mai zurfi, a nemi izini daga hukumomin Najeriya, ko a bi hanyoyin doka na ƙasa da ƙasa.
A ƙarshe, gwamnatin Najeriya ta ce za ta amince da taimako na gaskiya daga ƙawance amma ba za ta lamunci wata ƙasa ta yi amfani da ƙarfin soja a kan ƙasar ba sai an bi doka da tsarin da ya dace.
An sanya dokar hana fita a Adamawa