Menene Sirrin Nasarar Ƴan Wasan Nijeriya Mata A Ƙwallon Ƙafa?
Published: 3rd, August 2025 GMT
Nijeriya, wadda take ta daya a jerin ƙasashen da suka fi iya ƙwallon mata a Afirka, ta zura ƙwallon da ta ba ta nasara ne a gab da tashi wasa a karawarta da Afirka ta Kudu a wasan kusa da na ƙarshe. A yanzu za a iya cewa Nijeriya ta cimma burinta na ‘Mission ɗ’, wato lashe kofin a karo na 10 a tarihi kuma ta ci gaba da jan zarenta na tawagar mata wadda babu kamarta a wannan nahiyar.
Nijeriya ta ƙara kafa wani tarihin kasancewar ita ce ta farko da ta lashe sabon kofin na gasar bayan sauya shi da aka yi daga wanda aka saba amfani da shi a baya. A ƙarshen wasan Rasheedat Ajibade ta Nijeriya ce ta lashe kyautar ƴar wasa mafi ƙwazo a gasar ta 2024 sai yar wasan Morocco Ghizlane Chebbak, wadda ta zama wadda ta fi kowa zura ƙwallo a gasar, inda ta zura ƙwallaye biyar.
Mai tsaron raga ta Nijeriya Chiamaka Nnadozie ce ta karɓi kyautar mai tsaron raga mafi ƙwazo, inda aka zura ƙwallo a ragarta sau uku kacal tun bayan fara gasar ta wannan shekara. Ita kuwa Esther Okoronkwo ta zama gwarzuwar karawar, wannan ba abin mamaki ba ne ganin irin gudumawar da ta bayar wajen samun nasara Nijeriya. Ta zura ƙwallo daya sannan ta taimaka aka ci sauran biyun.
Baya ga kofin, Nijeriya za ta koma gida da ladan kuɗi dala miliyan daya kamar yadda hukumar ƙwallon ƙafa ta Afirka CAF, ta yi alƙawarin bawa duk tawagar da ta samu nasara.
Jerin ƴan Wasan Nijeriya Mata da Babu Kamarsu
Abu na farko da mutum zai fara ji game da tawagar ƙwallon ƙafa ta matan Nijeriya shi ne ta lashe kofin ƙasashen Afirka sau 10, mafi yawa kenan a tarihin gasar ga kowace ƙasa. Hakan ta sa dole ake cewa tawagar ta Super Falcons ce mafi hazaƙa a nahiyar Afirka saboda sauran nasarori da ta samu tun daga kafa ta a shekarun 1990. Gabanin gasar kofin Afirka ta 2024 a Morocco, Super Falcons ta samu gurbi ne da gagarumar nasara gida da waje a kan Cape ɓerde da ci 5-0 da kuma 2-1.
ƴanmatan na Nijeriya sun lashe kofin Afirka na Wafcon karon farko a 1998, kuma karo na ƙarshe da suka yi hakan shi ne a 2018 – kafin su lashe na ranar Asabar. Hakan na nufin sun lashe gasar sau 10 cikin 13 da suka halarta kuma babu wata ƙasa a tarihin nahiyar Afirka da ta taɓa lashe kofin nahiyar Afirka sau goma a tarihin fara kofin.
Mun yi duba a ƙasan wasu ƴan wasan Nijeriya mata da suka taka rawar gani a baya:
Perpetua Nkwocha
ƴar wasa Perpetua Ijeoma Nkwocha ƴarwasan tsakiya ce da ta yi ritaya daga tawagar ta Super Falcons a 2012. Ita ce kan gaba a ci wa tawagar Nijeriya ƙwallaye inda ta zura ƙwallaye 80 da ta zira a raga cikin wasanni 99 da ta buga. An haife ta a shekarar 1976 kuma ta ci wa Nijeriya ƙwallo huɗu a wasan ƙarshe na gasar kofin Afirka ta mata ta
2004, inda suka doke Kamaru.
Ta lashe kyautar gwarzuwar ƴarƙwallon Afirka har sau huɗu: a 2004, da 2005, da 2010, da kuma 2011. daga cikin ƙungiyoyin da ta bugawa wasa akwai Sunnanå SK ta Sweden, da kuma Clemensnäs IF inda a yanzu take horar da ƴanwasan ƙungiyar bayan ta yi ritaya.
Asisat Oshoala
ƴarƙwallon da ake yi wa kallon daya daga cikin mafiya hazaƙa a tarihin Afirka, Oshoala ta lashe kyautar gwarzuwar Afirka sau shida. ƴarwasan gaban mai shekara 30 ta fara buga wa Nijeriya wasa a watan Satumban 2013. Ta ci kofin Afirka na mata a 2014, da 2016, da 2018. A 2014, ta zama gwarzuwar gasar kofin duniya ta ƴan ƙasa da shekara 20 kuma wadda ta fi zira ƙwallaye a gasar.
Ta buga wasa a ƙungiyoyi da dama, wadanda suka hada da Liɓerpool da Arsenal da Barcelona, da dalian ƙuanjian. Yanzu tana buga wa ƙungiyar Bay FC ta Amurka. daga cikin kyautukan da ta ci akwai gwarzuwar ƴarƙwallon Afirka a shekarun 2014, 2016, 2017, 2019, 2022, 2023.
Rasheedat Ajibade
ƴar ƙwallon da ke bugawa ƙungiyar Atletico Madrid ta Sifaniya wasa, Rasheedat Ajibade ce kyaftin ɗin tawagar Nijeriya yanzu haka. ƴar wasan mai shekara 25 tana da ƙwarewar buga lambobi da dama, ciki har da gefen hagu ko dama ko kuma tsakiya. Ta wakilci Nijeriya a tawagar matasa ta ƴan ƙasa da shekara 17, da 20, kuma ta ci kofin ƙasashen Afirka na mata a 2018. An zaɓe ta matashiyar ƴarwasa mafi hazaƙa a Nijeriya a 2018.
Mercy Akide
Mercy Joy Akide Udoh tsohuwar ƴarwasa ce da ta fara bugawa Nijeriya wasa ne a shekarar 1994, yanzu tana da shekara 49, ƴarwasan tsakiya ce da ta samu nasarar lashe kofin ƙasashen Afirka karo uku a 1998, da 2000, da kuma 2002. Haka nan, ta lashe kyautar gwarzuwar ƴarƙwallon Afirka a 2004.
Francisca Ordega
Francisca Ordega mai shekara 31 na buga wasa a ƙungiyar Al-Ittihad ta Saudiyya a matsayin ƴarwasan gaba. Ta bugawa Nijeriya wasa a dukkan tawagogi tun daga ƴan ƙasa da shekara 17, inda ta buga kofin duniya a tawagar manya a 2011, da 2015, da 2019 sannan tana cikin tawagar Super Falcons da ta lashe kofin Afirka na 2010 da 2014.
Daga kanmu, magana ta ƙare. Kuna iya samun rahotanni da ɗumi-ɗuminsu da gamsassun ruwayoyin labarai daban da na saura kai-tsaye cikin wayoyinku. Shiga zaurenmu na WhatsApp don sanin halin da ake ciki a duniya ko yaushe
Shiga zaurenmu na WhatsAppকীওয়ার্ড: Nijeriya ta lashe kyautar zura ƙwallo
এছাড়াও পড়ুন:
Tinubu zai gana da Trump kan zargin kisan Kiristoci a Nijeriya
Fadar Gwamnatin Nijeriya ta bayyana cewa nan da wasu kwanaki Shugaba Bola Ahmed Tinubu zai gana da takwaransa na Amurka, Donald Trump, domin tattaunawa kan zargin kisan Kiristoci a Nijeriya.
Mai ba wa Shugaba Tinubu shawara na musamman kan yaɗa manufofi, Daniel Bwala, ne ya tabbatar da hakan a cikin wani saƙo da ya wallafa a shafinsa na X.
Kisan Kiristoci: Za mu kai hari Najeriya — Trump Jamus ta shiga sahun ƙasashen da ke neman kawo ƙarshen yaƙin SudanA cewar Daniel Bwala, shugabannin biyu — Tinubu da Trump — sun yi tarayya da juna kan fahimta ta haɗin kai wajen yaƙi da ta’addanci da duk wata barazana ga bil’adama.
“A bayan nan Shugaba Trump ya taimaka wajen ba da izinin sayar wa Nijeriya makamai, kuma Shugaba Tinubu ya yi amfani da damar yadda ya kamata wajen yaƙi da ta’addanci, kuma muna da sakamakon da za mu iya nunawa,” in ji Bwala.
Ya ƙara da cewa duk wani saɓanin fahimta kan ko ‘yan ta’adda a Nijeriya na kai hari ne ga Kiristoci kaɗai ko kuma mabiyan addinai daban-daban, “za a tattauna kuma a warware su” a yayin ganawar shugabannin biyu, wadda za ta gudana “ko dai a Fadar Shugaban Kasa ta Abuja, ko a Fadar White House da ke Washington.”
Sanarwar ta zo ne bayan barazanar Shugaba Trump ta kai farmaki a Nijeriya, inda ya umarci Ma’aikatar Yaƙin Amurka ta Pentagon da ta fara tsara yadda za a kai hari kan ƙasar, saboda abin da ya kira “kisan gillar da ake yi wa Kiristoci” a Nijeriya.
A cikin wani saƙo da ya wallafa a Truth Social, Trump ya ce Amurka “a shirye take ta turo sojojinta da manyan makamai zuwa Nijeriya don kare Kiristoci,” yana mai cewa idan gwamnatin Nijeriya ta ci gaba da bari ana kashe Kiristoci, Amurka za ta dakatar da dukkan tallafin da take bai wa Nijeriya, kuma “mai yiwuwa ta shiga ƙasar don kawar da ‘yan ta’adda masu zafin kishin Musulunci.”
Barazanar Trump ta jawo cece-kuce bayan ya yi iƙirarin cewa an kashe Kiristoci aƙalla 3,100 a Nijeriya, ba tare da ya bayyana takamaiman inda ya samo waɗannan alƙaluman ba.
Sai dai a martanin da ya mayar, Shugaba Bola Tinubu ya jaddada cewa Nijeriya tana nan daram a matsayin ƙasa mai kiyaye dimokuraɗiyya, wadda kundin tsarin mulkinta ke tabbatar da ‘yancin yin addini da haƙuri tsakanin mabambantan addinai.
“Tun daga shekarar 2023, gwamnatinmu tana gudanar da tattaunawa sosai da shugabannin addinai na Kiristanci da Musulunci, tare da ci gaba da magance matsalolin tsaro da ke shafar jama’a daga addinai da yankuna daban-daban,” in ji Tinubu.